کد مطلب:7636 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » احكام

در مورد استخاره توضيح دهيد.

جملهء جمله مشهوري است . پيامش اين است كه آغاز نمودن كارها باتفأل و يا استخاره , كار درستي نيست . جايگاه استخاره بعد از بهره بردن از است . مشورت با چه كسي ؟پاسخ : 1 عقل فردي 2 عقل جمعي .

نزديك ترين مشاور و صديق ترين راهنما كه بتواند انسان را به آن چه خير و سعادتش در آن است هدايت نمايدعقل و انديشه خود او است . اولين نعمت الهي بعد از هستي و بزرگ ترين آن عقل است . اميرالمؤمنين 7مي فرمايد:الانسان بعقله ;(1) انسانيت انسان به عقل او است . ميزان بهره وري هر فرد از قوّه تعقّل نشان دهندهء حد برخورداري وي از انسانيت است و پيامبر اسلام 6فرمود: خداوند نعمتي را شريف تر از عقل و انديشه ميان بندگانش تقسيم نفرمود.(2)

در قرآن نيز به باروري عقل و بهره وري از آن توصيه و سفارش زيادي شده است . بدترين موجود و جنبده ازديدگاه قرآن كسي است كه از عقل بهره اي ندارد.(3)

يكي از مأموريت ها و رسالت بزرگ انبيا, بستر سازي مناسب براي شكوفايي عقل هاي بشريت و استخراج دفينه هاي نهفته آن است كه مولا علي 7در خطبهء اول نهج البلاغه مي فرمايد: و يثيروا لهم دفائن العقول ; پيامبران آمدند تا گنج هاي پنهاني عقل ها را آشكار سازند>. امام باقر7مي فرمايد: هيچ مصيبتي عظيم تر از بكار نگرفتن عقل وانديشه در كارها, نيست .(4)

روشنايي روح (و ديدگان فطرت ) آدمي عقل اوست . به كارگيري عقل در همهء كارها تا حدي مورد تأكيد وسفارش اسلام است كه عقل را پيامبر دروني و آن را يكي از منابع استنباط احكام فقهي و پايه فهم و درك اصول اعتقادي به شمار آورده است و ميان عقل و شرع رابطه تنگاتنگي برقرار ساخته و ملازمه احكام بين آن دو با عبارت بيان شده است .

ب ـ عقل جمعي : يكي از علائم خردورزي انسان , بهره وري از انديشه , انديشمندان و مشورت نمودن با آنان است . با مشورت كاستي هاي انديشهء فردي جبران مي گردد و شعاع بُرد تفكر انسان , افزايش مي يابد. بنابراين ,استخاره يا جست و جوگري براي درك و فهم آن چه را كه خير و مصلحت انسان در آن است زماني است كه :

1 آدمي عقل و انديشهء خويش را به كار گرفته باشد.

2 از انديشه و تجربهء ديگران ـ در صورت نياز ـ بهره برده باشد.

3 از وسواسي گري بي جا و شك و ترديدهاي بي پايه پرهيز كرده باشد. به بيان ديگر بعد از اگر در باقي ماند, نوبت استخاره مي رسد. ـ يعني اگر نمي تواند تصميم قاطع بگيرد ـ و با طمأنينه نفس هيج طرف كار را بر طرف ديگر ترجيح دهد, عقلاي دين براي بيرون آوردن انسان از شك و دودلي عذاب دهنده وايجاد آرامش خاطر, از خداوند استمداد مي جويند و از او مي خواهند مسير خير و مصلحت بنده اش را به او بنمايد.حال ممكن است وسيله اي كه به كار مي گيرد و از آن طريق به خداوند پناه مي برد و به او توسّل مي جويد, نماز, قرآن ,تسبيح و يا راه هاي ديگري غير آن باشد. مفهوم حقيقي توكّل به خدا كه قرآن مي فرمايد: من يتوكّل علي اللّه فهوحسبه ;(5) هر كسي در كارها به خدا توكل كند, خدا او را كفايت خواهد كرد. توكل به خدا, يعني محور و تكيه گاه كارها و همهء امور زندگي را خدا قرار دادن و فرمان او را تابلوي زندگي ساختن , و به آن عمل نمودن .

باروري عقل طبيعي خويش , و بهره وري از عقل اكتسابي خود و ديگران فرمان صريح و مؤكد و مكرّر خداونددر قرآن است و طلب خير و مصلحت يا استخاره نمودن و استعانت و استمداد جستن از خدا نيز آخرين مرحلهء توكل به خدا است .(6)

مرحوم حاج شيخ عباس قمي (ره ), براي استخاره با قرآن دو روش نقل كرده , لطفاً به مفاتيح الجنان رجوع كنيد.

(پـاورقي 1.محمد رضا حكيمي , الحياة, ج 1 ص 43

(پـاورقي 2.همان .

(پـاورقي 3.انّ شرّ الدّوابّ عنداللّه الصّمُّ البكم الّذين لا يعقلون , (نفال (8 آيهء 22.

(پـاورقي 4.همان , ص 43 حديث شماره 24

(پـاورقي 5.طلاق (65 آيهء 3

(پـاورقي 6.جهت كسب اطلاعات بيشتر در زمينهء استخاره , كتاب